Czy Wschód dogoni Zachód?

Statystyki mówią wprost – wschodnie województwa coraz prężniej i w wielu dziedzinach doganiają te położone na Zachód. Wzrost wartości PKB na mieszkańca, zwiększenie zatrudnienia i spadek bezrobocia są wyraźnymi, choć nie jedynymi wskaźnikami, które pokazują wzmocnienie potencjału makroregionu do dalszego rozwoju. Strategia Programu Polska Wschodnia zakłada, że do 2020 roku aż pięć wschodnich województw zostanie doinwestowanych przez rząd, również w ramach funduszy unijnych. Na inwestycje obejmujące realizacje programów innowacyjności przeznaczone zostanie 2 mld euro.

Poprawa sytuacji społeczno-gospodarczej Polski Wschodniej świadczą również wskaźniki dotyczące poziomu innowacyjności, przedsiębiorczości, struktury gospodarki, poziomu wykształcenia, jak
i dostępności komunikacyjnej.

Jak połączyć Polskę A z Polską B?

W ciągu 10 lat obecności w UE udało się zbudować we wschodniej części kraju infrastrukturę, o której wcześniej można było tylko pomarzyć. Budowa autostrad A2 i A4 otworzyły wschodni region na komunikację o zasięgu międzynarodowym.

- Inwestycje objęły trasy krajowe, wojewódzkie i lokalne, poprawiając sieć dróg  - mówi Krzysztof Andrulewicz, Prezes Zarządu Skanska - Pod koniec 2014 r. mierzona w kilometrach długość dróg publicznych w Polsce Wschodniej była o ponad 15,7 tys. km (czyli o ok 15 %) większa niż w 2008 r. Najszybszy rozwój nastąpił w latach 2008 - 2011 roku, kiedy przybyło prawie 13 tys. km dróg. Województwo podkarpackie osiągnęło najlepszy wynik w kraju pod względem liczby kilometrów zmodernizowanych lub wybudowanych tras. Ich długość wyniosła łącznie ok. 1,4 tys km – dodaje Krzysztof Andrulewicz.

Skanska w ciągu ostatnich kilku lat w województwach wschodnich wykonała wiele inwestycji infrastrukturalnych takich jak m.in przebudowa drogi krajowej nr 4 pomiędzy Pilznem i Ropczycami o wartości 243 mln zł netto czy rozbudowa drogi wojewódzkiej nr 855. Oprócz infrastruktury transportowej, prężnie rozwija się także infrastruktura internetowa, często warunkująca szanse na rozwój osobisty czy pracę. Mieszkańcy wschodnich regionów mają coraz lepszy dostęp do Internetu. Wzrost jego dostępu jest najszybszy w kraju. W 2014 on-line było już 73,6% wszystkich gospodarstw domowych (dla porównania w 2011 r. tylko 63,2%). [1]

Młodzi chcą tu zostać

Chociaż migracja zarobkowa jest wciąż zjawiskiem powszechnym, należy zauważyć, że poprawa sytuacji na rynku pracy daje nadzieję, na spowolnienie, a może nawet zatrzymanie procesów migracyjnych, już w najbliższym dziesięcioleciu. Widać to choćby w statystykach dotyczących wzrostu zatrudnienia, jaki i poziomu wynagrodzeń czy spadku samego bezrobocia. Także analiza zmian wartości wskaźnika wynagrodzeń brutto w okresie 2009-2013 pokazuje, że niektóre województwa Polski Wschodniej znajdują się w czołówce województw o najwyższym wzroście! Dla przykładu przeciętne wynagrodzenie brutto w sektorze przedsiębiorstw wzrosło w województwie lubelskim o 24%, a w podkarpackim o 21%.[2] W większości województw makroregionu znacząco zwiększył się także odsetek zatrudnionych w sektorze usług. Sektor nowoczesnych usług dla biznesu najlepiej obrazuje dynamicznych rozwój polskich miast. Dotyczy to nie tylko głównych aglomeracji.  Jak tłumaczy Marek Grodziński, Dyrektor Europejskiej Sieci Centrów Business Services Capgemini, należy pamiętać, że w porównaniu z innymi państwami środkowoeuropejskimi Polska jako jedyna oferuje aż 11 lokalizacji z liczbą mieszkańców przekraczającą 300 tys. i rozbudowanym zapleczem kadrowym oraz biurowym. Dlatego w rywalizacji o inwestycje sektorowe do gry powoli wchodzą inne ośrodki miejskie. Z punktu widzenia rozwoju regionów to bardzo pozytywny trend.

- Z punktu widzenia rozwoju regionów to bardzo pozytywny trend. Jak wskazują badania, na każde 1000 pracowników centrów usług przypada około 265 kolejnych miejsc w ich bezpośrednim otoczeniu. Dodatkowo, inwestycje z sektora stanowią impuls do rozwoju zaplecza infrastrukturalnego, między innymi w postaci nowoczesnej przestrzeni biurowej – dodaje Marek Grodziński.

Sytuacja dochodowa tej części Polski ulega bardzo dynamicznym zmianom. Wzrost dochodów przypadający na jedną osobę  (dane z lat 2007-2014)[3] w dwóch spośród pięciu województw Polski Wschodniej plasuje się w krajowej czołówce. Wyniki te cieszą, wszak największą wartość regionu stanowią ludzie. Jak wynika z badań, odsetek osób z wykształceniem wyższym w regionie wschodnim jest jednym z najwyższych w kraju i to właśnie województwa znalazły się w czołówce tego zestawienia. Województwo lubelskie zajęło 2. lokatę z wynikiem 24,7% (ustępując w Polsce jedynie mazowieckiemu – 33,5%), natomiast podlaskie zajęło 5. miejsce z wynikiem 23,7%.[4] Według danych portalu BIQdata.pl¹, szkoły zawodowe są zdecydowanie chętniej wybierane przez młodych z zachodnich województw, natomiast na Wschodzie więcej osób podejmuje studia wyższe. Zdaniem ekspertów wynika to z typu inwestycji dominujących w regionach kraju. Na Wschodzie jest mniej inwestycji przemysłowych, stąd być może mniejsze zapotrzebowanie na wyspecjalizowanych pracowników fizycznych. Zdaniem eksperta PCG Edukacja – dr Ewy Stożek – tezę tę potwierdza również zauważalna różnica w wynikach maturalnych między liceami ogólnokształcącymi i technikami. Trzyletnie wskaźniki egzaminacyjne za lata 2013-2015[5] pokazują, że maturzyści LO województw wschodnich uzyskują wyższe wyniki niż absolwenci liceów ogólnokształcących województw zachodnich, natomiast w przypadku techników to absolwenci województw zachodnich uzyskują wyższe wyniki.

100% normy? Znacznie więcej!

W ostatnich latach obserwujemy wzrost nakładów inwestycyjnych gospodarki narodowej. W roku 2013 r. na regiony wschodnie wydano 38,41 mld zł, co stanowiło 16,62% nakładów ogółem w kraju. [6] Czy są to wyniki proporcjonalne? Jeśli przyjąć statystyki dotyczące ludności, Polskę wschodnią zamieszkuje w sumie ok. 8,2 mln ludzi, co stanowi 21,25% ludności kraju, to widać, że wiele jeszcze można zrobić. I wiele się robi. W latach 2004-2013 ponad dwukrotnie wzrosły nakłady inwestycyjne we wschodnim makroregionie. Dotyczy to przede wszystkim działalności badawczo-rozwojowej.
W stosunku do nakładów z 2009 roku, w 2013 r. województwo podkarpackie odnotowało wzrost
o 319,95% i uzyskując tym wynikiem zaszczytne pierwsze miejsce w kraju, województwo podlaskie
o 208,75% (3. w kraju), przy czym średni wzrost dla kraju wyniósł 59,03%. Warmińsko-mazurskie ze wzrostem o 39,83% uplasowało się na 10. pozycji, a lubelskie na 12.[7]

Bądź eko na wschodzie

Czy województwa Polski Wschodniej są eko? W rzeczy samej. Mają jedne z najwyższych w stosunku do pozostałych województw (w tym zachodnich) udziały energii odnawialnej w produkcji energii elektrycznej. W 2013 r. województwo podlaskie i warmińsko-mazurskie były liderami tego rankingu
z udziałem aż 72,3% energii odnawialnej w produkcji energii ogółem. Energia odnawialna jest energią tanią, przyjazną człowiekowi i środowisku. Tak, jak coraz bardziej popularna komunikacja rowerowa. Ścieżki dla jednokołowców stają się nieodłącznym elementem krajobrazu, a w latach 2011-2014 nastąpił ich prawdziwy wysyp. Największą liczbę kilometrów ścieżek posiada obecnie województwo lubelskie (425,4 km). Województwo podkarpackie w ciągu 4 lat liczbę kilometrów ścieżek podwoiło (wzrost o 98%), w województwach podlaskim i warmińsko-mazurskim wzrost ten wyniósł odpowiednio 82% i 79%.[8] Rozbudowana trakcja dróg rowerowych to szansa nie tylko dla mieszkańców, dla zdrowej i bezpieczniejszej alternatywy przemieszczania się, ale także element projektu „Trasy rowerowe w Polsce Wschodniej”, w ramach którego powstanie trasa rowerowa
o długości prawie... 2000 kilometrów. Biec będzie przez województwa: lubelskie, podkarpackie, podlaskie, świętokrzyskie i warmińsko-mazurskie. Celem jest ożywienie ruchu turystycznego na tym obszarze i poprawa sytuacji ekonomicznej regionów wschodnich. To nowość na rynku turystycznym. Czegoś takiego jeszcze nie było.